ค้นหางานศิลปกรรม
ฐานข้อมูลศิลปกรรมในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
สถาปัตยกรรมพระธาตุศรีสองรัก
พระธาตุศรีสองรักสร้างด้วยอิฐ ฉาบปูน มีองค์ประกอบทางศิลปกรรมลำดับจากส่วนล่างไปยังส่วนบน ได้แก่ ฐาน องค์บัวเหลี่ยม และยอดฐาน ประกอบด้วยฐานเขียงในผังสี่เหลี่ยมซ้อนลดหลั่นกัน ถัดขึ้นไปเป็นฐานบัวลูกแก้วอกไก่ในผังเพิ่มมุม องค์ประกอบของฐานส่วนนี้เป็นแบบแผนของล้านช้าง คือ มีลูกแก้วขนาดใหญ่ (บัวเข่าพรหม) ซึ่งพัฒนามาจากฐานสิงห์ในศิลปะอยุธยาอยู่ด้านล่างของฐานบัว และบัวคว่ำมีส่วนปลายตวัดงอนขึ้น เป็นที่มาของการเรียกฐานบัวศิลปะล้านช้างว่า ฐานบัวงอน องค์บัวเหลี่ยม มุมทั้งสี่ประดับด้วยปูนปั้นรูปกาบ ทรวดทรงเตี้ย ส่วนล่างใหญ่จากนั้นตอนบนค่อยๆสอบเล็กลง ยอด ประกอบด้วยบัลลังก์สี่เหลี่ยมเตี้ยๆ และยอดกรวยในผังสี่เหลี่ยม ซึ่งเทียบได้กับตำแหน่งของปล้องไฉนและปลีของเจดีย์ทรงกลม
สถาปัตยกรรมเจดีย์ประธานวัดช้างรอบกำแพงเพชร
เจดีย์วัดช้างรอบสร้างขึ้นจากศิลาแลงเป็นวัสดุหลัก ฉาบปูน และตกแต่งด้วยปูนปั้น องค์ประกอบสำคัญ คือ ฐานประทักษิณสูงใหญ่ผังสี่เหลี่ยมจัตุรัส มีทางขึ้นที่ด้านทั้งสี่ ฐานนี้ประดับด้วยประติมากรรมรูปช้างเห็นครึ่งตัวยืนเรียงราย ช้างแต่ละตัวตกแต่งด้วยเครื่องประดับปูนปั้น ระหว่างช้างแต่ละตัวประดับด้วยปูนปั้นรูปต้นไม้ บนลานประทักษิณมีเจดีย์ทรงกลมซึ่งชำรุดเหลือแต่ฐาน ส่วนล่างของเจดีย์ทรงกลมประดับด้วยปูนปั้นเล่าเรื่องชาดก ร่องรอยชำรุดทำให้เห็นว่ามีเจดีย์องค์เล็กถูกสร้างครอบทับไว้ภายในด้วย
สถาปัตยกรรมพระศรีรัตนเจดีย์
พระศรีรัตนเจดีย์เป็นเจดีย์ทรงระฆังในผังกลม มีมุขหรือช่องคูหายื่นออกมาทั้ง 4 ทิศ ที่สันหลังคาประดับเจดีย์ทรงระฆังจำลองขนาดเล็ก ส่วนองค์เจดีย์รองรับด้วยฐานบัวคว่ำ-บัวหงาย ชุดมาลัยเถา บัวปากระฆัง องค์ระฆัง บัลลังก์ในผังสี่เหลี่ยม ส่วนยอดประกอบด้วยแกนปล้องไฉนที่มีเสาหารล้อมรอบ ปล้องไฉน ปลียอดและเม็ดน้ำค้าง องค์เจดีย์ประดับกระเบื้องโมเสกสีทอง ช่องคูหาทั้ง 4 ทิศมีบานประตูเปิดปิดเพื่อเข้าไปภายในองค์เจดีย์ได้ ภายในองค์เจดีย์มีลักษณะเป็นโถงผนังโค้ง ภายในประดิษฐานพระเจดีย์กะไหล่ทองซึ่งบรรจุพระบรมสารีริกธาตุ
สถาปัตยกรรมพระบรมบรรพต
รูปแบบของบรมบรรพตหรือภูเขาทองที่ปรากฏในปัจจุบันเป็นเจดีย์ทรงระฆังสีทอง ตั้งอยู่บนเนินดินสูงก่อแนวกำแพงคอนกรีตล้อมรอบ มีบันไดทางขึ้น 2 ทางไปสู่อาคารโถง ซึ่งมีบันไดขึ้นไปยังลานประทักษิณรอบองค์พระเจดีย์ที่อยู่ด้านบนสุด องค์เจดีย์เป็นทรงระฆังศิลปะรัตนโกสินทร์แบบพระราชนิยมในรัชกาลที่ 4 ซึ่งมีรูปแบบคล้ายกับเจดีย์ทรงระฆังในศิลปะอยุธยาที่มีส่วนรองรับองค์ระฆังเป็นชุดมาลัยเถา
สถาปัตยกรรมเจดีย์ประธานวัดมเหยงคณ์
เจดีย์ประธานวัดมเหยงคณ์เป็นเจดีย์ทรงกลมที่ตั้งอยู่บนลานประทักษิณ ก่อด้วยอิฐ ฉาบปูน และประดับลวดลายปูนปั้นฐานประทักษิณอยู่ในผังสี่เหลี่ยมจัตุรัส ล้อมรอบด้วยประติมากรรมช้างครึ่งตัวยืนอยู่ภายในซุ้ม กึ่งกลางด้านทั้งสี่มีบันไดทางขึ้นสู่ลานประทักษิณ กลางลานประทักษิณมีเจดีย์ทรงกลม 1 องค์ ส่วนล่างของเจดีย์มีซุ้มประดิษฐานพระพุทธรูปเรียงรายโดยรอบ ถัดขึ้นไปได้รับการบูรณปฏิสังขรณ์แล้วเป็นส่วนใหญ่ ร่องรอยเดิมยังเห็นได้ว่ามีมาลัยเถา ถัดขึ้นไปเป็นองค์ระฆังและบัลลังก์ ส่วนยอดที่เป็นของเดิมหักพังลงบนลานประทักษิณ ที่เห็นในปัจจุบันเป็นงานบูรณปฏิสังขรณ์สมัยปัจจุบัน
สถาปัตยกรรมเจดีย์ประธานวัดพระศรีสรรเพชญ
เจดีย์ทรงกลมตั้งเรียงกัน 3 องค์บนฐานไพที มีมณฑปคั่นกลางระหว่างเจดีย์แต่ละองค์ เจดีย์แต่ละองค์ผ่านการบูรณะปฏิสังขรณ์มาแล้วโดยกรมศิลปากร องค์ประกอบตั้งแต่ฐานจนยอดประกอบด้วยชุดฐานเขียง มาลัยเถา บัวปากระฆัง องค์ระฆัง บัลลังก์ แกนปล้องไฉนซึ่งมีเสาหารล้อมรอบ ปล้องไฉน ปลี และเม็ดน้ำค้าง ที่เป็นเอกลักษณ์ของวัดพระศรีสรรเพชญ ได้แก่ ย่านกลางของเจดีย์มีมุขยื่นออกไปทั้งสี่ทิศ สันหลังคามุขประดับด้วยเจดีย์ยอด
สถาปัตยกรรมเจดีย์ศรีสุริโยทัย
เจดีย์ศรีสุริโยทัยเป็นเจดีย์เพิ่มมุมหรือย่อมุม ก่ออิฐถือปูน หันหน้าไปทางทิศเหนือ ตั้งอยู่บนฐานประทักษิณเพิ่มมุม (หรือย่อมุม) ฐานขององค์เจดีย์เป็นฐานบัวลูกแก้วอกไก่ ถัดขึ้นเป็นเรือนธาตุ กลางเรือนธาตุเป็นห้องคูหา มีบันไดทางขึ้นสู่ห้องคูหาอยู่ทางด้านเหนือ กึ่งกลางของเรือนธาตุแต่ละด้านมีมุขยื่นออกมา สันหลังคามุขประดับด้วยเจดีย์ยอด ถัดขึ้นไปจากเรือนธาตุเป็นชุดฐานบัวลูกแก้วอกไก่ซ้อนกัน 3 ชั้น ต่อด้วยองค์ระฆังเพิ่มมุมไม้สิบสอง หรือย่อมุมไม้สิบสอง บัลลังก์ แกนปล้องไฉนซึ่งล้อมรอบด้วยเสาหาร ปล้องไฉน และปลี
สถาปัตยกรรมเจดีย์ภูเขาทอง
เจดีย์ภูเขาทองเป็นเจดีย์ที่มีขนาดสูงใหญ่มาก ประกอบด้วยฐานประทักษิณสี่เหลี่ยมซ้อนลดหลั่นหลายชั้น ตรงกลางแต่ละด้านมีบันไดทางขึ้นสู่ลานยอด บนลานยอดมีเจดีย์เพิ่มมุมไม้สอบสอง หรือย่อมุมไม้สิบสองตั้งอยู่ตรงกลาง ทรุดเอียงเล็กน้อย องค์ประกอบสำคัญมีดังนี้ กึ่งกลางของเจดีย์มีซุ้มจระนำประดิษฐานพระพุทธรูปอยู่ที่ด้านทั้งสี่ ถัดขึ้นไปเป็นมาลัยเถา องค์ระฆังเพิ่มมุมหรือย่อมุม และส่วนยอด
