พระบาง

จากจารึกที่ฐานระบุว่าพระพุทธรูปองค์นี้สร้างขึ้นในปี พ.ศ. 2308 โดยสมเด็จพระเหมมะวันนา กับทั้งอังเตวาสิ อุบาสก อุบาสิกา

หล่อสำริด

พระพุทธรูปองค์นี้ประทับยืนปางห้ามสมุทร พระพักตร์ยาว ขมวดพระเกศาเล็ก พระรัศมีเป็นเปลวสูง พระเนตรมองตรง พระโอษฐ์ขนาดเล็กยิ้มแบล้านช้าง รัดประคดและผ้าหน้านางมีการตกแต่งลวดลายและประดับด้วยพลอยสี ประทับยืนบนฐานแปดเหลี่ยม

ตัวอย่างพระบางจำลองในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

1. การประดับตกแต่งรัดประคดน่าจะเป็นอิทธิพลจากพระพุทธรูปทรงเครื่องในศิลปะรัตนโกสินทร์เนื่องจากพระพุทธรูปกลุ่มพระบางไม่เคยปรากฏการตกแต่งในบริเวณนี้

2. พระพุทธรูปองค์นี้มีลักษณะที่ต่างจากพระบางจำลององค์อื่นๆ คือ มีขนาดเท่าคนจริงเนื่องจากพระพุทธรุปกลุ่มนี้ส่วนใหญ่มักมีขนาดเล็ก

ตำนานที่เล่าสืบกันมากล่าวว่าพระพุทธรูปองค์นี้หล่อขึ้นในประเทศลาว โดยหล่อขึ้นพร้อมกับพระพุทธรูปปางสมาธิ ซึ่งปัจจุบันอยู่ที่บ้านดอนติ้ง เมืองหินบูน ประเทศลาว ในช่วงที่มีศึกสงครามได้มีการอัญเชิญพระบางไปซ่อนไว้ในถ้ำหินเหิบ บ้านนาคก แขวงคำเกิด ต่อมาพระอาจารย์ตา พงษ์ศรี พระเกจิที่เจ้าเมืองหินบูนและชาวบ้านเคารพมาจำพรรษาที่นครพนม ทราบข่าวความงามของพระบางจึงขอกับเจ้าเมืองหินบูน จึงมีการเคลื่อนย้ายจากถ้ำโดยนำพระข้ามเหวด้วยรอกและนำมาประดิษฐานที่วัดพระธาตุท่าอุเทนก่อนที่จะประดิษฐานที่วัดไตรภูมิ และเชื่อกันว่าหากปีไหนฝนแล้งแล้วนำพระบางออกแห่จะทำให้ฝนตก

1. พระบาง เมืองหลวงพระบาง พระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์ของอาณาจักรล้านช้างและชาวลาวจนเกิดธรรมเนียมการจำลองพระบาง โดยคงลักษณะสำคัญ คือ เป็นพระพุทธรูปประทับยืนปางห้ามสมุทรเอาไว้

2. พระบางซายขาว วัดศรีสุทธาวาส จังหวัดเลย ตัวอย่างพระบางจำลองอีกองค์ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มีจารึกระบุชื่อผู้สร้างและปีที่สร้างชัดเจน คือ พ.ศ. 2255

ศักดิ์ชัย สายสิงห์. เจดีย์ พระพุทธรูป ฮูปแต้ม สิม ศิลปะลาวและอีสาน. กรุงเทพฯ: มิวเซียมเพรส, 2555.

สุรศักดิ์ ศรีสำอาง. ลำดับกษัตริย์ลาว. กรุงเทพฯ: สำนักโบราณคดีและพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ กรมศิลปากร, 2545.