พระพุทธรูปปางมารวิชัย

ไม่ทราบประวัติการสร้างที่เป็นลายลักษณ์อักษรที่แน่ชัด แต่ปัจจุบันเชื่อกันว่าเจดีย์วัดช้างล้อมศรีสุชนาลัยน่าจะสร้างขึ้นในรัชกาลพระมหาธรรมราชาที่ 1 หรือพระยาลิไท พระพุทธรูปองค์นี้ซึ่งประดิษฐานอยู่ภายในซุ้มจระนำที่อยู่บริเวณลานประทักษิณก็น่าจะสร้างขึ้นราวเดียวกันนี้

ปูนปั้น

ค้นพบจากเจดีย์วัดช้างล้อมศรีสัชนาลัย

พระพุทธรูปปูนปั้นองค์นี้นั่งขัดสมาธิราบบนฐานบัว พระหัตถ์ทำปางมารวิชัย พระพักตร์กึ่งกลมกึ่งรีอาจแสดงถึงการคลี่คลายระหว่างพระพักตร์กลมแบบพระพุทธรูประยะแรกกับพระพักตร์วงรูปไข่แบบหมวดใหญ่ พระขนงโก่ง พระเนตรเหลือบต่ำ พระนาสิกโด่ง พระโอษฐ์สมส่วน เม็ดพระศกเล็ก

ค้นพบที่วัดช้างล้อม เมืองศรีสัชนาลัย อาจเป็นตัวอย่างพระพุทธรูปที่แสดงการคลี่คลายจากสุโขทัยรุ่นแรกที่นิยมทำพระพักตร์กลมไปสู่สุโขทัยหมวดใหญ่ที่ทำพระพักตร์เป็นวงรูปไข่ นอกจากนี้ชายสังฆาฏิหรือชายจีวรที่พาดผ่านพระอังสาซ้ายทำทบซ้อนกัน แสดงความสัมพันธ์กับพระพุทธรูปที่พบในเมืองน่าน และอาจเกี่ยวข้องกับพระพุทธรูปทางภาคใต้ด้วย เป็นหลักฐานความสัมพันธ์ระหว่างสุโขทัยกับบ้านเมืองต่างๆ ได้อย่างดี

ชายสังฆาฏิหรือชายจีวรซ้อนทับกันเช่นพระพุทธรูปองค์นี้มีไม่มากนัก ที่สำคัญได้แก่ พระพุทธรูปลีลาปูนปั้นที่วัดพระศรีรัตนมหาธาตุเชลียง พระพุทธรูปปางมารวิชัยวัดกอก จังหวัดน่าน ทั้ง 2 องค์นี้จัดได้ว่าเป็นพระพุทธรูปแบบสุโขทัยหมวดใหญ่ได้ ทั้งนี้นักวิชาการบางท่านตั้งข้อสังเกตว่าชายจีวรซ้อนทับกันเช่นนี้ปรากฏมาก่อนในพระพุทธรูปนาคปรก ศิลปะศรีวิชัยตอนปลาย ค้นพบที่วัดเวียง อำเภอไชยา จังหวัดสุราษฎร์ธานี ปัจจุบันจัดแสดงในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร และกลายเป็นแบบแผนหนึ่งของพระพุทธรูปสกุลช่างภาคใต้ในระยะต่อมา เช่นที่พบจากพระพุทธรูปภายในพระระเบียงคดล้อมรอบพระบรมธาตุไชยา อำเภอไชยา จังหวัดสุราษฏร์ธานี

ศักดิ์ชัย สายสิงห์. พระพุทธรูปในประเทศไทย รูปแบบ พัฒนาการ และความเชื่อของคนไทย. กรุงเทพฯ : ภาควิชาประวัติศาสตร์ศิลปะ คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร, 2556.

สันติ เล็กสุขุม. ศิลปะสุโขทัย. พิมพ์ครั้งที่ 3, กรุงเทพฯ : เมืองโบราณ, 2555.