เจดีย์รายทรงปราสาทยอดวัดเจดีย์เจ็ดแถว

วัดเจดีย์เจ็ดแถวไม่มีประวัติการสร้างที่แน่ชัด แต่นักวิชาการหลายท่านเชื่อว่าน่าจะสร้างขึ้นนับแต่ครั้งที่พระยาลิไทครองเมืองนี้เมื่อราวปลายพุทธศตวรรษที่ 19 เป็นต้นมา สอดคล้องกับการกำหนดอายุจากรูปแบบศิลปกรรมที่มีอายุอยู่ในราวปลายพุทธศตวรรษที่ 19-20 ได้

ประกาศขึ้นทะเบียนโบราณสถานในราชกิจจานุเบกษา เล่ม 52 ตอนที่ 75 วันที่ 8 มีนาคม พ.ศ. 2478

ขุดแต่งและบูรณะครั้งแรกระหว่าง พ.ศ. 2498-2499 ต่อมาได้ดำเนินการบูรณะเจดีย์บางองค์เมื่อ พ.ศ. 2502 ระหว่าง พ.ศ. 2508-2509 ได้ดำเนินการบูรณะเจดีย์อีกหลายองค์ที่รายล้อมเจดีย์ทรงยอดดอกบัวตูม และวิหารด้านหน้ารวมทั้งหมด 32 องค์ บูรณะวิหารคดพร้อมแท่นพระรอบพระเจดีย์ประธานและตรงฐานบางตอน บูรณะวิหารหลวงบริเวณผนังบางตอน ฐานชุกชีพระประธาน และยกเสาศิลาบางต้น

เจดีย์รายทรงปราสาทยอดตั้งเรียงรายรอบๆ เจดีย์ประธานและวิหาร ก่อด้วยศิลาแลง ฉาบปูน และประดับปูนปั้น

เจดีย์รายวัดเจดีย์เจ็ดแถวแต่ละองค์มีรูปแบบที่แตกต่างกัน คือ เจดีย์ทรงปราสาทแบบสุโขทัย เจดีย์ทรงปราสาทยอดระฆัง เจดีย์ทรงกลม เจดีย์ทรงพุ่มข้าวบิณฑ์ แต่ละองค์ยังมีลวดลายปูนปั้นประดับที่งดงาม นับเป็นสถานที่ศึกษารูปแบบเจดีย์ในศิลปะสุโขทัยได้ดีที่สุด เจดีย์แต่ละรูปแบบยังสะท้อนให้เห็นถึงภูมิปัญญาของช่างสุโขทัยและการแลกเปลี่ยนทางศิลปกรรมกับดินแดนข้างเคียงด้วย

คณะกรรมการปรับปรุงโบราณสถาน จังหวัดสุโขทัยและกำแพงเพชร, รายงานการสำรวจและขุดแต่งบูรณะโบราณสถานเมืองเก่ากำแพงเพชร เมืองศรีสัชนาลัย พ.ศ. 2508 – 2512. พระนคร: กรมศิลปากร, 2514.

สันติ เล็กสุขุม. เจดีย์สมัยสุโขทัยที่วัดเจดีย์เจ็ดแถว. กรุงเทพฯ : เมืองโบราณ, 2534.