ต้นกัลปพฤกษ์ที่จันทิปะวน

จันทิปะวน ตั้งอยู่ใกล้บุโรพุทโธ สร้างขึ้นในพุทธศาสนามหายานโดยราชวงศ์ไศเลนทร์ผู้นับถือพุทธศาสนามหายาน

ต้นกัลปพฤกษ์ หรือต้นกัลปตรุ คือต้นไม้ที่ปรากฏขึ้นในดินแดนหรือกัลป์ของผู้มีบุญ เช่นในอุตตรกุรุทวีปหรือในสมัยของพระไมตรยะ ต้นไม้นี้ประทานทุกสิ่งแก่ประชาชนผู้อาศัยในดินแดนหรือในกัลป์นั้นๆ ไม่ว่าจะเป็นเสื้อผ้าหรือเพชรพลอย ในดินแดนนั้น ประชานจึงไม่ต้องดิ้นรนทำงานแต่อาศัยเพียงการสอยของมีค่าจากต้นไม้นั้น ในภาพสลักนี้ ทั้งกินนรซึ่งอยู่ด้านล่างและวิทยาธรซึ่งเหาะอยู่ด้านบนได้มุ่งหน้ามาเก็บเพชรพลอยซึ่งวางอยู่จนเต็มหม้อที่โคนต้นไม้

เรือนธาตุของจันทิปะวนแบ่งออกเป็น 3 เก็จ คือ เก็จประธานและเก็จมุม ที่เก็จประธานมีภาพสลักต้นกัลปพฤกษ์ อันเป็นต้นไม้สารพัดนึก ที่โคนต้นไม้มีหม้อเพชรพลอยอันเป็นสัญลักษณ์ของความอุดมสมบูรณ์และความร่ำรวย ด้านข้างปรากฏกินนร-กินนรีรวมถึงวิทยาธรที่กำลังเหาะ ภาพนี้คงเป็นการอวยพรผู้ศรัทธาให้ได้รับความสุขสมบูรณ์