รัตนเจดีย์

ไม่พบประวัติการสร้างรัตนเจดีย์แห่งวัดกู่กุด แต่จากรูปแบบศิลปกรรมทำให้สามารถกำหนดอายุเจดีย์องค์นี้ว่าคงสร้างขึ้นในสมัยหริภุญชัย โดยเฉพาะอย่างยิ่งรูปแบบของพระพุทธรูปและซุ้มที่คล้ายคลึงกันกับที่พบในเจดีย์กู่กุด จึงกำหนดอายุไว้ในระยะเวลาเดียวกัน คือ พุทธศตวรรษที่ 16-18

ประกาศขึ้นทะเบียนโบราณสถานในราชกิจจานุเบกษาเล่มที่ 52 ตอนที่ 75 วันที่ 8 มีนาคม พ.ศ. 2478

รัตนเจดีย์เป็นเจดีย์ทรงปราสาทยอดระฆัง สร้างด้วยอิฐ ฉาบปูน ประดับตกแต่งด้วยปูนปั้น แผนผังแปดเหลี่ยม ส่วนฐานค่อนข้างชำรุด ส่วนกลางเป็นเรือนธาตุ แต่ละด้านมีพระพุทธรูปยืนอยู่ภายในซุ้ม มุมทั้งแปดของเรือนธาตุตกแต่งด้วยเสาอิง ถัดขึ้นไปเป็นชั้นซ้อนลดหลั่นกันต่อด้วยองค์ระฆัง ยอดสุดพังทลายลงแล้ว

รัตนเจดีย์เป็นตัวอย่างสถาปัตยกรรมในศิลปะหริภุญชัยที่สมบูรณ์อีกแห่งหนึ่ง สะท้อนให้เห็นว่างานช่างของหริภุญชัยมีความเกี่ยวข้องกับดินแดนต่างๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งศิลปะพม่าสมัยพุกาม

ศิลปากร, กรม.การขึ้นทะเบียนโบราณสถานภาคเหนือในความรับผิดชอบของหน่วยศิลปากรที่ 4 ตามโครงการสำรวจและขึ้นทะเบียนโบราณสถานของกองโบราณคดี. กรุงเทพฯ: กรมศิลปากร, 2525.

ศักดิ์ชัย สายสิงห์. ศิลปะล้านนา. กรุงเทพฯ : มติชน, 2556.