พระพุทธรูปปางมารวิชัยมีจารึก

จากจารึกฐานพระพุทธรูปกล่าวว่า ศรีสัทธรรมไตรโลกรัตนจุฬามหาสังฆราช โปรดให้สร้างพระพุทธสิงหิงค์นี้ขึ้นเพื่อเป็นที่บูชาแก่คนทั้งหลายเมื่อ พ.ศ. 2012 ในตอนท้ายของจารึกมีการกล่าวถึงน้ำหนักของพระพุทธรูปด้วย

หล่อสำริด

พระพุทธรูปองค์นี้ประทับนั่งขัดสมาธิเพชร แสดงปางมารวิชัย พระพักตร์กลม ขมวดพระเกศาใหญ่ อุษณีษะทรงสูง ยอดอุษณีษะเป็นตุ่มกลมคล้ายดอกบัวตูม พระเนตรเปิดมองตรง พระโอษฐ์แย้ม พระหนุเป็นปม พระวรกายอวบอ้วน ครองจีวรห่มเฉียง ชายสังฆาฏิสั้นเหนือพระถันปลายแตกเป็นเขี้ยวตะขาบ ประทับนั่งบนฐานบัวคว่ำบัวหงายในผังแปดเหลี่ยมซึ่งหล่อติดกับพระพุทธรูป ฐานล่างสุดมีจารึกอยู่ทั้งหมด 4 แถวเริ่มจากด้านหน้าต่อเนื่องไปถึงบางส่วนของด้านหลัง เป็นตัวเลข เรือนยันต์ตัวเลข ดวงฤกษ์ แล้วจึงเป็นข้อความภาษาบาลีและภาษาไทยด้วยอักษรธรรมล้านนา

ตัวอย่างสำคัญของพระพุทธรูปแบบสิงห์หนึ่งที่มีจารึกเรียกชื่อ “พระพุทธสิหิงค์”

จากหลักฐานจารึกที่ฐานมีการระบุชื่อเรียกพระพุทธรูปองค์นี้ว่า “พระพุทธสิหิงค์” ทำให้สามารถสันนิษฐานได้ว่า รูปแบบพระพุทธรูปแบบสิงห์หนึ่งในความเข้าใจของคนล้านนาน่าจะหมายถึงพระพุทธสิหิงค์

1. พระพุทธรูปปางมารวิชัย พิพิธภัณฑ์วัดพระธาตุหริภุญชัย จังหวัดลำพูน ตัวอย่างพระพุทธรูปแบบสิงห์หนึ่งซึ่งมีพุทธศิลป์โดยรวมเหมือนกันและมีจารึกระบุปีที่สร้าง คือ พ.ศ. 2026

2. พระพุทธรูป “พระมังรายเจ้า” วัดชัยพระเกียรติ จังหวัดเชียงใหม่ ตัวอย่างพระพุทธรูปแบบสิงห์หนึ่งในยุคหลังที่แม้จะยังสืบทอดงานจากยุคก่อนแต่ฝีมทอช่างกลับไม่งามเท่า

ศักดิ์ชัย สายสิงห์. พระพุทธรูปในประเทศไทย : รูปแบบ พัฒนาการ และความเชื่อของคนไทย. กรุงเทพฯ: ภาควิชาประวัติศาสตร์ศิลปะ คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร, 2556.

คำจารึกที่ฐานพระพุทธรูปในนครเชียงใหม่. กรุงเทพฯ: สำนักนายกรัฐมนตรี, 2519.

ศักดิ์ชัย สายสิงห์. “พระพุทธสิหิงค์คือพระพุทธรูปขัดสมาธิเพชรในศิลปะล้านนา” ศิลปวัฒนธรรม, 26,2 (ธันวาคม 2547): 94 – 99.

A.B. Griswold. Dated Buddha Images of Northern Siam. Artibus Asiae, Supplementum 16, Ascona Switzerland, 1957.