พระพุทธรูปปางกดรอยพระบาท

ที่ฐานพระพุทธมีจารึกระบุว่า “ศักราชได้ 843 (พ.ศ. 2024) เจ้าวิเชียรปัญโญสร้างพระพุทธเจ้าปางกดประทับรอยพระบาทขึ้นเพื่อหวงไปเกิดในยุคพระศรีอาริยไมตไตรยและหวังเป็นพระภิกษุ”

หล่อสำริด

พระพุทธรูปองค์ประทับยืนในอิริยาบถลีลา พระพักตร์เล็ก ขมวดพระเกศาใหญ่ อุษณีษะทรงสูงอย่างมาก ยอดอุษณีษะเป็นตุ่มกลมคล้ายดอกบัวตูม พระเนตรเหลือบต่ำ พระโอษฐ์แย้ม พระวรกายเพรียวบาง ชายสังฆาฏิยาวจรดพระนาภีปลายตัดตรง พระกรทั้งสองข้างปล่อยลงไปตรงๆ พระบาทขวากดประทับลงบนฐานที่มีรอยพระพุทธบาทปรากฏอยู่ 3 รอย

1. พระพุทธรูปรูปแบบพิเศษที่ไม่เคยปรากฏมาก่อน

2. การนำพระพุทธรูปลีลาซึ่งเดิมมีที่มาจากพุทธประวัติตอนเสด็จลงจากสวรรค์ชั้นดาวดึงส์มาใช้เป็นปางกดรอยพระบาท

แม้คติการสร้างพระพุทธบาท 4 รอยนั้นจะปรากฏอยู่แล้ว แต่รูปแบบโดยทั่วไปมักแสดงด้วยรอยพระพุทธบาทเพียง 4 รอบเท่านั้น พระพุทธรูปลักษณะนี้จึงเป็นรูปแบบพิเศษซึ่งไม่เคยปรากฏที่ใดมาก่อน

1. พระพุทธรูปลีลา วัดพระเจ้าเม็งราย จังหวัดเชียงใหม่ ตัวอย่างพระพุทธรูปลีลาในศิลปะล้านนาในช่วงปลายพุทธศตวรรษที่ 20 ที่ได้รับอิทธิพลศิลปสุโขทัยเช่นเดียวกัน

2. รอยพระพุทธบาทประดับมุก พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เชียงใหม่ ตัวอย่างสำคัญของการสร้างพระพุทธบาทสี่รอยในศิลปะล้านนาที่แสดงรูปแบบและคติการสร้างได้สมบูรณ์ที่สุด

ศักดิ์ชัย สายสิงห์. พระพุทธรูปในประเทศไทย : รูปแบบ พัฒนาการ และความเชื่อของคนไทย. กรุงเทพฯ: ภาควิชาประวัติศาสตร์ศิลปะ คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร, 2556.

ประเสริฐ ณ นคร (ผู้อำนวยการโครงการ). จารึกล้านนาภาค 1 เล่ม 1 : จารึกจังหวัดเชียงราย น่าน พะเยา แพร่. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งกรุ๊พ จำกัด, 2534. (มูลนิธิ เจมส์ เอช ดับเบิ้ลยู ทอมป์สัน จัดพิมพ์เนื่องในวโรกาส สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา สยามบรมราชกุมารี พระชนมายุครบ 3 รอบ พ.ศ. 2534)

นันทนา ชุติวงศ์. รอยพระพุทธบาทในสิลปะเอเชียใต้และเอเชียอาคเนย์. กรุงเทพฯ: เมืองโบราณ, 2533