พระเจ้าล้านทอง

ข้อความใน ลป. 2 จารึกวัดพระธาตุลำปางหลวง พ.ศ. 2046 กล่าวว่า “ศักราชได้ 858 ตัวในปีรวายสี... ถัดปีนี้กาไค้ เดือน 3 แรม 11 ค่ำวัน 6 ไทยเปลิกสง้า รืก 17 หล่อพระเจ้าล้านทองยามคันรุ่งแล คำพอกพระ 32 จ้างช่องหล่อพระกับตีคำ 362 เงิน ไถ่คนไว้กับ 6 ครัว” ปีรวายสีคือปีมะโรง ปีกาไค้คือปีกุน ดังนั้นปีที่หล่อพระเจ้าล้านทองคือปี พ.ศ. 2046

หล่อสำริด

พระพุทธรูปองค์นี้ประทับนั่งขัดสมาธิเพชร แสดงปางมารวิชัย พระพักตร์รูปไข่ กรอบพระพักตร์เล็ก ขมวดพระเกศาเล็ก พระรัศมีเป็นเปลว พระนลาฏแคบ พระโอษฐ์เล็กมีร่องด้านข้าง พระวรกายบอบบาง สังฆาฏิแผ่นใหญ่ปลายแตกเป็นเขี้ยวตะขาบประทับนั่งบนฐานบัหงายมีกลีบขนาดใหญ่และเกสรบัว ประดิษฐานภายในกู่ปราสาท

ตัวอย่างพระพุทธรูปศิลปะล้านนาสกุลช่างลำปางที่มีลักษณะเป็นท้องถิ่นอย่างมาก

แม้ลักษณะโดยรวมของพระพุทธรูปองค์นี้จะคล้ายกับพระพุทธรูปศิลปะล้านนากลุ่มที่ได้รับอิทธิพลสุโขทัย แต่ก็มีลักษณะที่เป็นพื้นบ้านอย่างมาก เช่น พระนลาฏแคบ พระโอษฐ์เล็กมีร่องด้านข้าง

1. พระเจ้าเก้าตื้อ วัดสวนดอก จังหวัดเชียงใหม่ ตัวอย่างพระพุทธรูปที่สร้างในรัชกาลพระเมืองแก้วเช่นเดียวกับพระเจ้าล้านทองและมีพุทธศิลป์คล้ายคลึงกันแต่พระเจ้าล้านทองมีความเป็นท้องถิ่นมากกว่า

2. พระพุทธรูปปางมารวิชัย วัดหมื่นกาศ จังหวัดลำปาง ตัวอย่างพระพุทธรูปศิลปะล้านนาแบบสิงห์สองซึ่งพบมากในจงหวัดลำปาง แต่มีลักษณะใกล้เคียงกับศิลปะสุโขทัยมากกว่า ต่างจากพระเจ้าล้านทองที่มีลักษณะเป็นท้องถิ่นมากกว่า

ศักดิ์ชัย สายสิงห์. พระพุทธรูปในประเทศไทย : รูปแบบ พัฒนาการ และความเชื่อของคนไทย. กรุงเทพฯ: ภาควิชาประวัติศาสตร์ศิลปะ คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร, 2556.

ตำนานพระธาตุลำปางหลวง วัดพระธาตุลำปางหลวง อำเภอเกาะคา จังหวัดลำปาง และตำนานพระแก้วมรกต. ลำปาง: โรงพิมพ์ศิลป์ประดิษฐ์, 2513.