เจดีย์ประธาน วัดเทพพลประดิษฐาราม

ไม่ปรากฏหลักฐานการสร้าง แต่จากรูปแบบงานศิลปกรรมสันนิษฐานว่าน่าจะสร้างขึ้นในราวปลายพุทธศตวรรษที่ 22 – ต้นพุทธศตวรรษที่ 23

ก่ออิฐถือปูน

ประกาศขึ้นทะเบียนโบราณสถานในราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 114 ตอนพิเศษ 81 ง วันที่ 15 กันยายน พ.ศ. 2540

เจดีย์องค์เป็นเจดีย์ทรงปราสาทในผังเพิ่มมุม ฐานเขียงสี่เหลี่ยมด้านล่างรองรับฐานบัวเข่าพรหมในผังเพิ่มมุมต่อด้วยเรือนธาตุซ้อนกัน 2 ชั้น มีซุ้มที่ด้านทั้ง 4 โดยซุ้มที่เรือนธาตุชั้นแรกมีการประดิษฐานพระพุทธรูปแต่ซุ้มที่เรือนธาตุชั้น 2 ไม่สามารถประดิษฐานพระพุทธรูปได้ ส่วนยอดประกอบด้วยองค์ระฆัง บัลลังก์และปลียอด

เจดีย์ที่มีการผสมผสานหลากศิลปะเข้าด้วยกัน

เจดีย์องค์นี้แสดงลักษณะที่ผสมผสานกันของหลายศิลปะ ได้แก่ ศิลปะอยุธยา คือ การที่เจดีย์อยู่ในผังเพิ่มมุมรวมถึงองค์ระฆังในผังเพิ่มมุม ศิลปะล้านนา คือ การมีเรือนธาตุ 2 ชั้นและศิลปะล้านช้าง คือ การใช้ฐานบัวเข่าพรหมและยอดทรงบัวเหลี่ยม

1. เจดีย์วัดนาคใหญ่ นครเวียงจันทน์ ตัวอย่างเจดีย์ทรงปราสาทในศิลปะล้านช้างที่มีรูปแบบใกล้เคียงกับเจดีย์ทิศใต้ วัดเทพพลประดิษฐารามอย่างมาก

2. เจดีย์องค์ทิศเหนือ วัดเทพพลประดิษฐาราม เจดีย์ทรงปราสาทในศิลปะล้านช้างที่อยู่ในวัดเดียวกันและมีรูปแบบที่ร่วมสมัยกัน

เกศินี ศรีวงค์ษา. “เจดีย์ทรงปราสาทยอดในศิลปะล้านช้างภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย : กรณีศึกษากลุ่มพระธาตุบังพวน” วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร, 2552.

ศักดิ์ชัย สายสิงห์. เจดีย์ พระพุทธรูป ฮูปแต้ม สิม ศิลปะลาวและอีสาน. กรุงเทพฯ: มิวเซียมเพรส, 2555.

อรุณศักดิ์ กิ่งมณี. โบราณคดีเมืองหนองคาย (ข้อมูลแหล่งโบราณคดี โบราณวัตถุสถาน และแหล่งศิลปกรรมจังหวัดหนองคาย). ขอนแก่น: อุทยานประวัติศาสตร์ภูพระบาท สำนักงานโบราณคดีและพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติที่ 7 ขอนแก่น, 2544.