ค่ายเนินวง

สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ.2377 ในสมัยรัชกาลที่ 3 เพื่อป้องกันเมืองจันทบุรีจากสงครามระหว่างสยามกับญวน

ค่ายเนินวงเป็นเมืองป้อมค่ายก่อสร้างด้วยดิน โดยขุดคูขึ้นเป็นเทินรอบเนินดินขนาดใหญ่และก่อกำแพงศิลาแลงมีใบเสมาและช่องปืนบนเชิงโดยรอบ ประตูเมืองเป็นช่องอิฐก่อเป็นคันกันดิน ป้อมประตูเมืองเดิมเป็นอาคารไม้ มุงกระเบื้องอยู่เหนือประตู ยังเหลือตัวอย่างพอสังเกตเค้าได้จากประตูค่ายเนินวง ที่เรียกว่าประตูต้นไทร ด้านทิศเหนือ ตัวป้อมหน้าค่ายเนินวงในปัจจุบัน เป็นป้อมคอนกรีตเสริมเหล็กทรง 8 เหลี่ยมที่บูรณปฏิสังขรณ์ขึ้นใหม่

ในสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว เกิดศึกสงครามกับญวนสาเหตุจากเรื่องกบฏเจ้าอนุวงศ์ เมืองจันทบุรีเป็นหัวเมืองตะวันออกที่อยู่ใกล้ชิดกับเขตญวน จึงเป็นที่น่าหวั่นเกรงว่าญวนจะเข้าโจมตีได้ จึงได้โปรดเกล้า ฯ ให้เจ้าพระยาพระคลัง (ดิศ บุนนาค) เป็นแม่กองในการสร้างป้อมค่ายเมืองใหม่บนชัยภูมิที่ดี เป็นที่สูงมองเห็นได้ไกลถึงปากแม่น้ำจันทบุรีและอ่าวใกล้เคียง ภายในเมืองสร้างศาลหลักเมือง คลังกระสุนและดินดำ พร้อมกันนั้นให้สร้างวัดโยธานิมิตขึ้นไว้เป็นวัดประจำเมือง เมื่อสร้างเสร็จให้ย้ายราษฎร ไปอยู่ที่เมืองใหม่บนค่ายเนินวงนี้ แต่เนื่องจากไกลจากแหล่งน้ำใช้ ราษฎรจึงสมัครใจอยู่ที่เก่าเป็นส่วนมาก คงมีอยู่แต่หมู่ข้าราชการเท่านั้น เมื่อถึงรัชกาลที่ 4 โปรดเกล้าฯ ให้ย้ายเมืองมาอยู่ที่บ้านลุ่มที่เก่าดังเดิม

สมเจตน์ สุขเจริญ. “การอนุรักษ์และพัฒนาอนุสรณ์สถานเพื่อการศึกษาและเป็นแหล่งท่องเที่ยว : กรณีศึกษาค่ายเนินวง ตำบลบางกะจะ อำเภอเมือง จังหวัดจันทบุรี”(สารนิพนธ์ศิลปศาสตรบัณฑิต (โบราณคดี) มหาวิทยาลัยศิลปากร, 2543.)