พระอุโบสถ วัดพระเชตุพนวิมลมังลาราม

พระอุโบสถสร้างขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 1 และขยายใหญ่ขึ้นดังที่เห็นในปัจจุบันเมื่อสมัยรัชกาลที่ 3

ก่ออิฐถือปูน หลังคาเครื่องไม้มุงกระเบื้อง ปิดทองประดับกระจก

พระอุโบสถเป็นอาคารก่ออิฐถือปูน เครื่องหลังคาแบบไทยประเพณี หน้าบันประดับเครื่องลำยอง ได้แก่ ช่อฟ้า ใบระกา นาคสะดุ้ง หางหงส์ ปิดทองประดับกระจก รอบอุโบสถมีเสาพาไลทรงสี่เหลี่ยมขนาดใหญ่ ไม่ประดับบัวหัวเสา พนักระเบียงรอบพระอุโบสถมีช่องสี่เหลี่ยมประดับประติมากรรมหินอ่อนแกะสลักนูนต่ำเรื่องรามเกียรติ์ บานประตูพระอุโบสถด้านนอกประดับมุกเป็นลวดลายภาพตัวละครจากเรื่องรามเกียรติ์ ด้านในเขียนลายรดน้ำรูปพัดยศพระราชาคณะ พระครูสัญญาบัตร ฐานานุกรมเปรียญทั้งฝ่ายคามวาสีและอรัญวาสีในกรุงและหัวเมือง จิตรกรรมฝาผนังภายในพระอุโบสถเหนือช่องหน้าต่างเขียนเรื่องมโหสถบัณฑิต ผนังระหว่างช่องประตูหน้าต่างเขียนเรื่องพระสาวกเอตทัคคะ บานหน้าต่างด้านในเขียนลายรดน้ำเป็นรูปตราประจำตำแหน่งเจ้าคณะสงฆ์ในกรุงและหัวเมืองสมัยรัชกาลที่ 3 ด้านนอกแกะสลักเป็นลายแก้วชิงดวง

วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม เดิมชื่อวัดโพธิ์ หรือวัดโพธาราม เป็นวัดเก่าแก่ตั้งแต่สมัยอยุธยาตอนปลาย พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชโปรดเกล้าฯ ให้ปฏิสังขรณ์เนื่องจากเป็นวัดที่อยู่ใกล้กับพระบรมมหาราชวัง ต่อมาในสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว จึงโปรดเกล้าฯ ให้ขยายพระอุโบสถให้มีขนาดใหญ่ขึ้นและมีรูปแบบอย่างที่เรียกว่าทรงไทยประเพณีแบบพระราชนิยม กล่าวคือ หลังคาประกอบด้วยเครื่องไม้มุงกระเบื้อง ประดับเครื่องลำยอง ปิดทองประดับกระจกอย่างไทยประเพณี มีเสาพาไลก่ออิฐถือปูนรูปทรงสี่เหลี่ยมขนาดใหญ่ที่ไม่ประดับบัวหัวเสาอยู่โดยรอบพระอุโบสถ ภายในพระอุโบสถประดิษฐานพระพุทธเทวปฏิมากร พระพุทธรูปประธานปางสมาธิซึ่งได้อัญเชิญมาจากวัดคูหาสวรรค์ ที่ฐานชุกชีของพระประธานเป็นที่ประดิษฐานพระบรมอัฐิและพระบรมราชสรีรังคารของรัชกาลที่ 1 จึงถือกันว่าวัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามเป็นวัดประจำรัชกาลที่ 1

พระพุทธเทวปฏิมากร พระพุทธรูปประธานในพระอุโบสถ, จิตรกรรมฝาผนังเรื่องพระสาวกเอตทัคคะภายในพระอุโบสถ

ศานติ ภักดีคำ. สถาปัตย์วัดโพธิ์. กรุงเทพฯ : อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง, 2552.

ศานติ ภักดีคำ, ผู้ตรวจสอบชำระและบรรณาธิการ. จดหมายเหตุวัดพระเชตุพนสมัยรัชกาลที่ 1-4. กรุงเทพฯ : อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง, 2552.