ค้นหางานศิลปกรรม
ฐานข้อมูลศิลปกรรมในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
ภาพสลักพระพุทธรูป
คำสำคัญ : ถ้ำฤาษีเขางู, พระพุทธรูปนั่งห้อยพระบาท, ภาพสลัก, ถ้ำพระโพธิสัตว์
ชื่อหลัก | ถ้ำพระโพธิสัตว์ |
---|---|
ประเภทงานศิลปะ | ประติมากรรม |
ที่อยู่ | วัดถ้ำพระโพธิสัตว์ |
ตำบล | ทับกวาง |
อำเภอ | แก่งคอย |
จังหวัด | สระบุรี |
ภาค | ภาคกลาง |
ประเทศ | ไทย |
พิกัดภูมิศาสตร์ ค่าองศาทศนิยม | Lat : 14.576248 Long : 101.145822 |
พิกัดภูมิศาสตร์ พิกัดกริด | Zone : 47 P Hemisphere : N E : 731118.09 N : 1612529.91 |
ตำแหน่งงานศิลปะ | บริเวณปากถ้ำ |
ประวัติการสร้าง | ไม่ทราบประวัติการสร้างที่แน่ชัด แต่จากรูปแบบทางศิลปกรรมทำให้เชื่อได้ว่าสร้างขึ้นในสมัยทวารวดี |
---|---|
กระบวนการสร้าง/ผลิต | สลักหิน |
ลักษณะทางศิลปกรรม | ภาพสลักนูนต่ำกลุ่มนี้สลักภาพพระพุทธเจ้าเป็นประธาน โดยอยู่ทางซ้ายสุดของกลุ่ม พระพุทธองค์ประทับนั่งห้อยพระบาทอยู่บนบัลลังก์ พระหัตถ์ทำปางแสดงธรรม ถัดมาทางขวาเป็นภาพบุคคลเศียรเดียว สองกร ประทับในท่านั่งแบบลลิตาสนะ เชื่อว่าเป็นพระศิวะเพราะพระหัตถ์ซ้ายทรงอักษมาลา (ลูกประคำ) ถัดมาเป็นรูปพระวิษณุยืน โดยสังเกตได้จากการมีสี่กร พระกรปกติไขว้กันที่พระอุระ เป็นกิริยาแสดงความนบนอบต่อพระพุทธเจ้า พระหัตถ์อีก 2 ข้างทรงจักรและสังข์ ถัดไปทางขวามีรูปเทวดาเหาะ 2 องค์ และฤาษี 1 ตน |
ข้อมูลที่สำคัญทางวิชาการ | ภาพสลักนี้ทำพระพุทธเจ้ากำลังเทศนาโปรดบุคคลที่เชื่อว่าเป็นพระศิวะและพระวิษณุ ทำให้เกิดข้อสันนิษฐานว่าในสมัยทวารวดีน่าจะมีการแข่งขันกัน หรือการขัดแย้งกันระหว่างพุทธศาสนากับศาสนาพราหมณ์ ภาพสลักนี้พุธศาสนิกชนคงทำขึ้นเพื่อสื่อความหมายว่าพุทธศาสนาเหนือกว่าศาสนาพราหมณ์ หรือพระพุทธเจ้าสูงส่งกว่าเทพเจ้าในศาสนาพราหมณ์ อย่างไรก็ตาม การทำพระพุทธเจ้าเทศนาโปรดเทพเจ้าผู้ยิ่งใหญ่ในศาสนาพราหมณ์อาจจะพิจารณาได้ในอีกแนวทางหนึ่ง ว่าเป็นการผสมผสานหรืออยู่ร่วมกันระหว่างพุทธศาสนากับศาสนาพราหมณ์ก็ได้ นอกจากนี้ภาพสลักที่ถ้ำพระโพธิสัตว์ยังแสดงถึงประเพณีการดัดแปลงถ้ำตามธรรมชาติให้เป็นพุทธสถาน อันเป็นสิ่งที่พบได้มากในสมัยทวารวดี |
ข้อสังเกตอื่นๆ | อย่างไรก็ตาม อาจสะท้อนถึงการอยู่ร่วมกันระหว่างพุทธศาสนากับศาสนาพราหมณ์ด้วยก็ได้ |
ยุค | ประวัติศาสตร์ |
สมัย/รูปแบบศิลปะ | ทวารวดี |
อายุ | พุทธศตวรรษที่ 12-16 |
ศาสนา | พุทธ |
ศาสนา/ความเชื่อที่เกี่ยวข้อง | พุทธศาสนา |
งานศิลปะที่เกี่ยวข้อง | ถ้ำฤาษีเขางู สลักพระพุทธเจ้านั่งห้อยพระบาทอยู่ภายในถ้ำเช่นเดียวกัน |
รูปแบบลิขสิทธิ์ | Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND) |
---|---|
เจ้าของสิทธิ์ | ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน) |
วันที่จัดทำข้อมูล | 2016-08-19 |
ผู้จัดทำข้อมูล | รุ่งโรจน์ ธรรมรุ่งเรือง |
บรรณานุกรม | ผาสุข อินทราวุธ, ทวารวดี การศึกษาเชิงวิเคราะห์จากหลักฐานทางโบราณคดี. กรุงเทพฯ : อักษรสมัย, 2542. ศักดิ์ชัย สายสิงห์, ศิลปะทวารวดี วัฒนธรรมพุทธศาสนายุคแรกเริ่มในดินแดนไทย. กรุงเทพฯ : เมืองโบราณ, 2547. |