ภาพสลักพระพุทธรูป

ไม่ทราบประวัติการสร้างที่แน่ชัด แต่จากรูปแบบทางศิลปกรรมทำให้เชื่อได้ว่าสร้างขึ้นในสมัยทวารวดี

สลักหิน

ภาพสลักนูนต่ำกลุ่มนี้สลักภาพพระพุทธเจ้าเป็นประธาน โดยอยู่ทางซ้ายสุดของกลุ่ม พระพุทธองค์ประทับนั่งห้อยพระบาทอยู่บนบัลลังก์ พระหัตถ์ทำปางแสดงธรรม ถัดมาทางขวาเป็นภาพบุคคลเศียรเดียว สองกร ประทับในท่านั่งแบบลลิตาสนะ เชื่อว่าเป็นพระศิวะเพราะพระหัตถ์ซ้ายทรงอักษมาลา (ลูกประคำ) ถัดมาเป็นรูปพระวิษณุยืน โดยสังเกตได้จากการมีสี่กร พระกรปกติไขว้กันที่พระอุระ เป็นกิริยาแสดงความนบนอบต่อพระพุทธเจ้า พระหัตถ์อีก 2 ข้างทรงจักรและสังข์ ถัดไปทางขวามีรูปเทวดาเหาะ 2 องค์ และฤาษี 1 ตน

ภาพสลักนี้ทำพระพุทธเจ้ากำลังเทศนาโปรดบุคคลที่เชื่อว่าเป็นพระศิวะและพระวิษณุ ทำให้เกิดข้อสันนิษฐานว่าในสมัยทวารวดีน่าจะมีการแข่งขันกัน หรือการขัดแย้งกันระหว่างพุทธศาสนากับศาสนาพราหมณ์ ภาพสลักนี้พุธศาสนิกชนคงทำขึ้นเพื่อสื่อความหมายว่าพุทธศาสนาเหนือกว่าศาสนาพราหมณ์ หรือพระพุทธเจ้าสูงส่งกว่าเทพเจ้าในศาสนาพราหมณ์

อย่างไรก็ตาม การทำพระพุทธเจ้าเทศนาโปรดเทพเจ้าผู้ยิ่งใหญ่ในศาสนาพราหมณ์อาจจะพิจารณาได้ในอีกแนวทางหนึ่ง ว่าเป็นการผสมผสานหรืออยู่ร่วมกันระหว่างพุทธศาสนากับศาสนาพราหมณ์ก็ได้

อย่างไรก็ตาม อาจสะท้อนถึงการอยู่ร่วมกันระหว่างพุทธศาสนากับศาสนาพราหมณ์ด้วยก็ได้

ถ้ำฤาษีเขางู สลักพระพุทธเจ้านั่งห้อยพระบาทอยู่ภายในถ้ำเช่นเดียวกัน

ผาสุข อินทราวุธ, ทวารวดี การศึกษาเชิงวิเคราะห์จากหลักฐานทางโบราณคดี. กรุงเทพฯ : อักษรสมัย, 2542.

ศักดิ์ชัย สายสิงห์, ศิลปะทวารวดี วัฒนธรรมพุทธศาสนายุคแรกเริ่มในดินแดนไทย. กรุงเทพฯ : เมืองโบราณ, 2547.