ภาพสลักพระพุทธรูป

ไม่ทราบประวัติการสร้างที่แน่ชัด แต่จากรูปแบบทางศิลปกรรมเชื่อว่าสร้างขึ้นในสมัยทวารวดี

สลักหิน

ค้นพบภายในเจดีย์หมายเลข 1 เมืองคูบัว อำเภอเมือง จังหวัดราชบุรี

พระพุทธรูปอยู่ในอิริยาบถนั่งขัดสมาธิแบบหลวม ไขว้ซ้อนกันเพียงข้อพระบาท พระหัตถ์ปางสมาธิ มีฉัตรกางกั้นเหนือพระเศียร เบื้องขวาของพระองค์มีธรรมจักรวางตั้งอยู่บนเสา ส่วนเบื้องซ้ายของพระองค์เป็นเจดีย์ทรงกลม

เป็นหลักฐานการได้รับการสักการบูชาร่วมกันของปูชนียวัตถุ 3 อย่างในสมัยทวารวดี คือ พระพุทธรูป เจดีย์ และธรรมจักร นอกจากนี้ยังเป็นหลักฐานแสดงให้เห็นว่าสภาพดั้งเดิมของธรรมจักรต้องวางอยู่บนเสา และปักอยู่กลางแจ้ง

ภาพสลักพระพุทธเจ้าขนาบข้างด้วยเจดีย์และธรรมจักรภายในถ้ำถมอรัตน์ อำเภอศรีเทพ จังหวัดเพชรบูรณ์

ผาสุข อินทราวุธ, ทวารวดี การศึกษาเชิงวิเคราะห์จากหลักฐานทางโบราณคดี. กรุงเทพฯ : อักษรสมัย, 2542.

ศักดิ์ชัย สายสิงห์, ศิลปะทวารวดี วัฒนธรรมพุทธศาสนายุคแรกเริ่มในดินแดนไทย. กรุงเทพฯ : เมืองโบราณ, 2547.