พระพุทธรูป

ไม่ทราบประวัติการสร้างที่แน่ชัด แต่จากรูปแบบทางศิลปกรรมทำให้กำหนดอายุได้ว่าสร้างขึ้นในสมัยทวารวดี

หล่อสำริด

พระพุทธรูปยืนทำปางแสดงธรรม แม้ว่าพระหัตถ์ซ้ายจะชำรุดแต่เชื่อได้ว่าทำปางแสดงธรรมเหมือนกันกับพระหัตถ์ขวา ครองจีวรห่มคลุม เรียบไม่มีริ้ว บางแนบพระวรกาย ชายจีวรเบื้องล่างด้านหน้าพาดผ่านพระชงฆ์เป็นรูปวงโค้ง ส่วนชายจีวรเบื้องล่างด้านข้างผายออกด้านนอก เป็นลักษณะที่พบได้ในพระพุทธรูปทวารวดีอีสาน

พระพุทธรูปองค์นี้ถือว่าเป็นประติมากรรมสำริดที่มีขนาดใหญ่ที่สุดองค์หนึ่งในสมัยทวารวดี สะท้อนถึงเทคโนโลยีการหล่อสำริดที่มีพัฒนาการระดับสูง นอกจากนี้การค้นพบร่วมกันกับพระโพธิสัตว์ในคติพุทธศาสนามหายานแบบเขมรก่อนเมืองพระนคร ยังสะท้อนถึงการผสมผสานกลมกลืนระหว่างศิลปวัฒนธรรมทวารวดีกับเขมรในพื้นที่อีสานใต้ได้เป็นอย่างดี

ค้นพบจากเมืองฝ้าย อำเภอหนองหงส์ (เดิมอยู่อำเภอลำปลายมาศ) จังหวัดบุรีรัมย์

ในการค้นพบครั้งนั้นพบร่วมกันกับพระโพธิสัตว์สำริดในคติพุทธศาสนามหายานอีก 2 องค์ ทว่าประติมากรรมทั้งหมดนี้อาจจะไม่ได้หล่อขึ้นพร้อมกันเพื่อเป็นประดิษฐานเป็นชุดเดียวกันก็ได้ เพราะขนาดแตกต่างกันมาก อย่างไรก็ตาม การค้นพบร่วมกันย่อมหมายความว่าครั้งใดครั้งหนึ่งในอดีตได้รับการเคลื่อนย้ายมาไว้รวมกัน โดยอาจเพื่อสักการบูชาก็เป็นได้

นอกจากนี้ พระโพธิสัตว์ที่ค้นพบร่วมกันนี้มีรูปแบบตามศิลปะเขมรก่อนเมืองพระนคร ย่อมแสดงให้เห็นถึงการผสมผสานระหว่างศิลปวัฒนธรรมทวารวดีและเขมรก่อนเมืองพระนครในพื้นที่นี้ โดยมีพุทธศาสนาเป็นแกนกลางความสัมพันธ์

กุลพันธาดา จันทร์โพธิ์ศรี. “ข้อมูลทางวิทยาศาสตร์ของประติมากรรมสำริดจากบ้านฝ้าย ตำบลไทยสามัคคี อำเภอลำปลายมาศ จังหวัดบุรีรัมย์” ศิลปากร ปีที่ 36, ฉบับที่ 4 (กรกฎาคม-สิงหาคม 2536), หน้า 53-62.

ผาสุข อินทราวุธ, ทวารวดี การศึกษาเชิงวิเคราะห์จากหลักฐานทางโบราณคดี. กรุงเทพฯ : อักษรสมัย, 2542.

รุ่งโรจน์ ธรรมรุ่งเรือง, ทวารวดีในอีสาน. กรุงเทพฯ : มติชน, 2558.

ศักดิ์ชัย สายสิงห์, ศิลปะทวารวดี วัฒนธรรมพุทธศาสนายุคแรกเริ่มในดินแดนไทย. กรุงเทพฯ : เมืองโบราณ, 2547.