พระพุทธรูปปางมารวิชัย

ไม่มีหลักฐานลายลักอักษรระบุรายละเอียดการสร้าง แต่จากรูปแบบทางศิลปกรรมเชื่อได้ว่าสร้างขึ้นราวพุทธศตวรรษที่ 21 หรือสมัยกรุงศรีอยุธยาตอนกลาง

หล่อสำริด

ประดิษฐานที่วัดพระศรีรัตนศาสดารามมาแต่เดิม

พระพุทธรูปอยู่ในอิริยาบถนั่งขัดสมาธิราบ พระหัตถ์ทำปางมารวิชัย รองรับด้วยฐานสูงที่ประดับตกแต่งด้วยกลีบบัวหงายและเหตุการณ์ตอนตรัสรู้หรือชนะมาร

ลักษณะเด่นของพระพุทธรูปคือ มีวงพระพักตร์ค่อนข้างเป็นวงรูปไข่ พระรัศมีเปลว โดยรวมสะท้อนการคลี่คลายจากศิลปะสุโขทัยอันเป็นรูปแบบหนึ่งของพระพุทธรูปศิลปะอยุธยาตอนกลาง ครองจีวรห่มเฉียง บางแนบเนื้อ ชายสังฆาฏิหรือชายจีวรพาดผ่านพระอังสาซ้ายยาวจรดพระนาภี

ประติมากรรมนี้เป็นตัวอย่างสำคัญของพระพุทธรูปศิลปะอยุธยาตอนกลาง ประดับส่วนฐานด้วยภาพแม่พระธรณีบีบมวยผมและกองทัพพญามาร ซึ่งเป็นงานที่หาได้ยาก

ศักดิ์ชัย สายสิงห์. พระพุทธรูปในประเทศไทย รูปแบบ พัฒนาการ และความเชื่อของคนไทย. กรุงเทพฯ : ภาควิชาประวัติศาสตร์ศิลปะ คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร, 2556.

สันติ เล็กสุขุม. ศิลปะอยุธยา: งานช่างหลวงแห่งแผ่นดิน. พิมพ์ครั้งที่ 3, กรุงเทพฯ : เมืองโบราณ, 2550.