ค้นหางานศิลปกรรม
ฐานข้อมูลศิลปกรรมในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
เจดีย์วัดแก้ว
คำสำคัญ : เจดีย์ทรงปราสาท, วัดแก้ว
| ชื่อเรียกอื่น | - |
|---|---|
| ชื่อหลัก | วัดแก้ว |
| ชื่ออื่น | - |
| ประเภทงานศิลปะ | สถาปัตยกรรม |
| ตำบล | เลม็ด |
| อำเภอ | ไชยา |
| จังหวัด | สุราษฎร์ธานี |
| ภาค | ภาคใต้ |
| ประเทศ | ไทย |
| พิกัดภูมิศาสตร์ ค่าองศาทศนิยม | Lat : 9.378029 Long : 99.190177 |
| พิกัดภูมิศาสตร์ พิกัดกริด | Zone : 47 P Hemisphere : N E : 520881.02 N : 1036652.16 |
| ตำแหน่งงานศิลปะ | กลางศาสนสถาน |
| ประวัติการสร้าง | ไม่ปรากฏหลักฐานการสร้างที่แน่ชัด แต่จากรูปแบบทางศิลปกรรมที่หลงเหลืออยู่ทำให้สันนิษฐานว่าสร้างขึ้นราวพุทธศตวรรษที่ 13-16 เพราะมีแผนผังที่คล้ายคลึงกันกับจันทิในศิลปะชวาภาคกลางที่สร้างขึ้นในระยะเวลาเดียวกันนี้ นอกจากนี้ยังมีองค์ประกอบบางอย่าง เช่น เสาอิง รูปจำลองอาคารประดับฐาน ที่เทียบได้กับปราสาทในศิลปะจามในระยะนี้เช่นกัน เจดีย์วัดแก้วคงได้รับการบูรณปฏิสังขรณ์ครั้งใหญ่ในสมัยกรุงศรีอยุธยา เห็นได้จากพระพุทธรูปหินทรายแดงที่ประดิษฐานอยู่ภายในมุขทิศแทนที่รูปเคารพเดิมที่อาจเป็นรูปในคติพุทธศาสนามหายาน |
|---|---|
| ประวัติการอนุรักษ์ | ขึ้นบัญชีโบราณสถานในราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 53 วันที่ 27 กันยายน พ.ศ. 2479 โบราณสถานแห่งนี้มีการขุดแต่งและบูรณะโดยกรมศิลปากรครั้งแรกในปี พ.ศ. 2519 โดยเริ่มการขุดแต่งบูรณะองค์เจดีย์ทางทิศตะวันออก ต่อมาในปีพ.ศ. 2521 กรมศิลปากรให้มีการขุดแต่งองค์เจดีย์ทั้งหมดจนแล้วเสร็จ การขุดแต่งนี้ยังพบโบราณสถานเพิ่มเติม เช่น แนวกำแพงอิฐทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของเจดีย์และซากวิหารทางทิศตะวันตกของเจดีย์ |
| ลักษณะทางศิลปกรรม | เจดีย์วัดแก้วเป็นเจดีย์ทรงปราสาท ส่วนยอดที่หักหายน่าจะเป็นชั้นซ้อนต่อด้วยองค์ระฆัง คล้ายคลึงกับจันทิในศิลปะชวาภาคกลาง และเป็นทำนองเดียวกันกับพระบรมธาตุไชยาแต่ขนาดใหญ่กว่า ก่อด้วยอิฐและฉาบปูน องค์ประกอบสำคัญประกอบด้วยฐานขนาดใหญ่รองรับองค์เจดีย์ ตัวเจดีย์เป็นทรงปราสาทที่ส่วนยอดพังทลายลงแล้ว หันหน้าไปทางทิศตะวันออก มีแผนผังสี่เหลี่ยมเพิ่มมุม กลางด้านทั้งสี่เป็นมุข ฌเบมุขด้านตะวันออกเป็นทางเข้าสู่ห้องครรภคฤหะ ในขณะที่มุขอีก 3 ด้านเป็นห้องประดิษฐานรูปเคารพ เทียบได้กับแผนผังของจันทิในศิลปะชวาภาคกลางหลายแห่ง ผนังของเรือนธาตุยังประดับตกแต่งด้วยเสาอิงหรือเสาหลอกด้วย |
| ข้อมูลที่สำคัญทางวิชาการ | เจดีย์วัดแก้วเป็นสถาปัตยกรรมสมัยศรีวิชัยที่ใหญ่ที่สุดที่เหลือหลักฐานให้ศึกษาได้ในปัจจุบัน |
| ยุค | ประวัติศาสตร์ |
| สมัย/รูปแบบศิลปะ | ศรีวิชัย |
| อายุ | พุทธศตวรรษที่ 13-15 |
| ศาสนา | พุทธ |
| ลัทธิ/นิกาย | เถรวาท |
| ศาสนา/ความเชื่อที่เกี่ยวข้อง | พุทธศาสนา (เมื่อแรกสร้างน่าจะเกี่ยวข้องกับพุทธศาสนามหายาน แต่ภายหลังได้รับการปรับเปลี่ยนให้เป็นพระธาตุเจดีย์เนื่องในพุทธศาสนาเถรวาท) |
| งานศิลปะที่เกี่ยวข้อง | จันทิในศิลปะชวาภาคกลาง เช่น จันทิปะวน จันทิเมนดุต จันทิกลาสัน จันทิเซวู และสถาปัตยกรรมในศิลปะจาม |
| รูปแบบลิขสิทธิ์ | Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND) |
|---|---|
| เจ้าของสิทธิ์ | ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน) |
| วันที่จัดทำข้อมูล | 2015-09-10 |
| ผู้จัดทำข้อมูล | ดร.รุ่งโรจน์ ธรรมรุ่งเรือง |
| บรรณานุกรม | ศิลปากร, กรม. ประวัติพระบรมธาตุไชยาราชวรวิหาร จังหวัดสุราษฎร์ธานี และบทความเรื่องอาณาจักรศรีวิชัย. กรุงเทพฯ: กรมศิลปากร, 2520. |