ค้นหางานศิลปกรรม

ฐานข้อมูลศิลปกรรมในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

 
 
 
 
 
 
 

ทับหลัง สลักภาพเล่าเรื่องพระกฤษณะปราบพระยากงส์ 

คำสำคัญ : พระวิษณุ, ทับหลัง, ฮินดู, บันทายสรี, ชัยวรมันที่ 5, ยัชวราหะ, พระกฤษณะ

ชื่อหลักปราสาทบันทายศรี
ประเภทงานศิลปะประติมากรรม
จังหวัด/เมืองอังกอร์
รัฐ/แขวงเสียมเรียบ
ประเทศกัมพูชา
พิกัดภูมิศาสตร์
ค่าองศาทศนิยม		Lat : 13.598889
Long : 103.962778

ประวัติการสร้างปราสาทบันทายศรีสร้างขึ้นโดยพราหมณ์ชื่อ ยัชญวราหะ ในรัชสมัยของพระเจ้าชัยวรมันที่ 5 สร้างขึ้นเพื่ออุทิศถวายแก่พระศิวะและพระเทวีอีกสององค์ ทับหลัง เป็นชิ้นส่วนของสถาปัตยกรรมที่พบในศิลปะเขมร โดยจะติดตั้งอยู่บนกรอบประตูทางเข้าเสมอ
ลักษณะทางศิลปกรรมทับหลังในสมัยบันทายศรีจะมีลักษณะรับอิทธิพลมาจากศิลปะเกาะแกร์ มาผสมผสานกับศิลปะพระโค กล่าวคือการทำภาพเล่าเรืองอยู่กึ่งกลางทับหลังกดทับท่อนพวงมาลัยให้โค้งลงมาอยู่ด้านล่างของทับหลัง ท่อนพวงมาลัยมีการทำลายใบไม้ตั้งขึ้น และใบไม้ห้อยลงตามอีกทั้งยังปรากฏการทำพวงอุบะแทรกอยู่ในส่วนของใบไม้ห้อยลงตามแบบศิลปะพระโค ลักษณะเด่นของทับหลังในสมัยนี้ก็คือการประดับบริเวณเสี้ยว (เศษ 1 ส่วน 4) ของท่อนพวงมาลัยด้วยรูป “ใบหน้าสัตว์ขบท่อนพวงมาลัย” ซึ่งต่อไปจะเป็นต้นแบบของเสี้ยวพวงอุบะในศิลปะบาปวน ตรงกลางของทับหลัง ปรากฏภาพเล่าเรื่องพระกฤษณะปราบพระยากงส์ 
ยุคประวัติศาสตร์
สมัย/รูปแบบศิลปะบันทายสรี
อายุพุทธศตวรรษที่ 16
ศาสนาพราหมณ์-ฮินดู
ศาสนา/ความเชื่อที่เกี่ยวข้องพระกฤษณะ เป็นอวตารที่ 8 ในทศวตารของพระวิษณุ โดยพระวิษณุได้อวตารลงมาเป็นพระกฤษณะเพื่อปราบอสูรต่างๆ เช่นในทับหลัง เป็นตอนพระกฤษณะปราบพระยงกงส์ซึ่งเป็นพระปิตุลาของพระกฤษณะได้แย่งราชบัลลังก์ที่เมืองมถุราไป พร้อมกับตามกำจัดพระกฤษณะและพระพลรามมาโดยตลอด แต่เมื่อพระกฤษณะและพระพลรามเติบใหญ่จึงได้เดินทางมาเมืองมถุราเพื่อแย่งราชบัลลังก์กลับคืนมา  จนในท้ายที่สุดพระกฤษณะได้เข้าไปปราบพระยากงส์ด้วยใช้กำปั้นทุบจนตาย
งานศิลปะที่เกี่ยวข้องประติมากรรมภาพเล่าเรื่อง ปรากฏภาพบุคคลสองคน โดยบุคคลที่ยืนฉีกร่างของอีกบุคคลน่าจะหมายถึง พระกฤษณะฉีกร่างของพระยากงส์ 

รูปแบบลิขสิทธิ์Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)
เจ้าของสิทธิ์ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)
วันที่จัดทำข้อมูล2015-07-00
ผู้จัดทำข้อมูลเชษฐ์ ติงสัญชลี