พระโพธิสัตว์ไมเตรยะ

ไม่ปรากฏหลักฐานที่เกี่ยวข้องกับประวัติการสร้าง แต่จากรูปแบบที่สัมพันธ์กับศิลปะเขมรสมัยก่อนเมืองพระนครแบบไพรกเมงและกำพงพระ จึงเชื่อว่าหล่อขึ้นเมื่อราวพุทธศตวรรษที่ 13

หล่อสำริด

ค้นพบจากเมืองฝ้าย อำเภอหนองหงส์ จังหวัดบุรีรัมย์ ร่วมกับพระโพธิสัตว์สำริดและพระพุทธรูปสำริดขนาดใหญ่

พระโพธิสัตว์เมตไตรยะอยู่ในอิริยาบถยืนตรง พระเนตรเบิกโพรง พระเกศายาวเกล้าเป็นมวยทรงกระบอกขึ้นไปกลางพระเศียร มีรูปสถูปประดับมวยพระเกศาเป็นสัญลักษณ์ที่ทำให้ทราบว่าประติมากรรมนี้เป็นรูปพระโพธิสัตว์ไมเตรยะ

พระโพธิสัตว์สำริดองค์นี้เป็นหลักฐานที่แสดงให้เห็นถึงการเจริญขึ้นของพุทธศาสนามหายานในภาคตะวันออกเฉียงเหนือตั้งแต่ราวพุทธศตวรรษที่ 13 เป็นอย่างน้อย ทั้งนี้รูปแบบเป็นไปตามแบบแผนของศิลปะเขมรสมัยก่อนเมืองพระนคร ย่อมสะท้อนถึงความสัมพันธ์ระหว่างดินแดนไทยกับกัมพูชาได้เป็นอย่างดี อาจตั้งคำถามได้ว่าพุทธศาสนามหายานที่เข้ามานี้คงรับผ่านมาจากกัมพูชา

1. พระโพธิสัตว์จากเมืองฝ้าย อำเภอหนองหงส์ จังหวัดบุรีรัมย์

2. พระโพธิสัตว์จากบ้านโตนด อำเภอโนนสูง จังหวัดนครราชสีมา

สุภัทรดิศ ดิศกุล, หม่อมเจ้า. ประติมากรรมขอม. กรุงเทพฯ : กรุงสยามการพิมพ์, 2515.

สุภัทรดิศ ดิศกุล. ศิลปะขอม. กรุงเทพฯ : องค์การค้าของคุรุสภา, 2533.