เสาชิงช้า

สร้างขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 1 เมื่อ พ.ศ. 2327

ไม้สักทองแกะสลัก

ในสมัยรัชกาลที่ 5 ได้ย้ายเสาชิงช้าจากที่เดิมคือบริเวณถนนดินสอมาอยู่ที่หน้าวัดสุทัศนเทพวราราม และมีการซ่อมแซมเสาชิงช้าในสมัยรัชกาลที่ 6

พ.ศ.2502 ได้บูรณะและทำพิธียกเกี้ยวยอดตั้งบนเสาชิงช้า และทาสีใหม่

พ.ศ.2513-2515 รัฐบาลและกรมศิลปากรดำเนินการบูรณะครั้งใหญ่เนื่องจากเสาหลักและเสาตะเกียบชำรุดทุกส่วนจากการกัดกินของแมลงและปลวก โดยจัดพิธีรื้อเสาเก่าลงและตั้งเสาใหม่ขึ้น

พ.ศ.2525 กรุงเทพมหานครได้ดำเนินการปรับปรุงลานเสาชิงช้า เนื่องในโอกาสฉลองสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ 200 ปี

พ.ศ.2549 กรุงเทพมหานครได้ดำเนินการเปลี่ยนเสาชิงช้าต้นใหม่แทนต้นเดิมที่ชำรุด โดยใช้ไม่สักทองจากจังหวัดแพร่

เสาชิงช้าตั้งอยู่บนฐานกลมมีบันไดทางขึ้น ตัวเสาประกอบด้วยเสาหลัก 2 ต้น แต่ละต้นขนาบด้วยเสาตะเกียบหัวเม็ดทรงมัณฑ์ที่โคนต้นละ 2 เสา ด้านบนมีแนวคานสำหรับคล้องชิงช้า ส่วนบนสุดประดับยอดเกี้ยวหูช้างแกะสลักเป็นลวดลายดอกพุดตานและพรรณพฤกษา ทาสีแดงชาดโดยตลอด

เสาชิงช้าตั้งอยู่บริเวณหน้าโบสถ์พราหมณ์ ใกล้กับวัดสุทัศนเทพวราราม สร้างขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 1 ภายหลังจากสถาปนากรุงรัตนโกสินทร์ได้เพียง 2 ปี เพื่อใช้ประกอบพิธีทางศาสนาพราหมณ์ที่เรียกว่า พิธีตรียัมปวาย ตรีปวาย หรือพิธีโล้ชิงช้า ซึ่งพิธีนี้ได้ถือปฏิบัติมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา ตามคติความเชื่อเกี่ยวกับความอุดมสมบูรณ์ของบ้านเมือง โดยจัดขึ้นในเดือนยี่ของทุกปีเนื่องจากถือเป็นช่วงขึ้นปีใหม่ในศาสนาพราหมณ์ แม้ว่าได้ล้มเลิกพิธีนี้ไปตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 7 แต่เสาชิงช้ายังคงตั้งตระหง่านเพื่อเป็นที่ระลึกถึงพิธีสำคัญของบ้านเมืองและยังเป็นสัญลักษณ์ที่สำคัญของกรุงเทพมหานคร จึงได้รับการบูรณปฏิสังขรณ์ให้มีความงดงามและมั่นคงมาจนถึงปัจจุบัน ใกล้กันเป็นที่ตั้งของโบสถ์พราหมณ์ 3 หลัง สำหรับประดิษฐานเทพเจ้า ได้แก่ เทวสถานพระอิศวร เทวสถานพระนารายณ์ เทวสถานพระพิฆเนศวร

พิธีตรียัมปวาย ตรีปวาย

เสาชิงช้า เมืองนครศรีธรรมราช

สำนักผังเมือง กรุงเทพมหานคร. 225 ปี กรุงรัตนโกสินทร์. กรุงเทพฯ: บริษัท อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง จำกัด (มหาชน), 2552.

สำนักผังเมือง กรุงเทพมหานคร. จดหมายเหตุการบูรณปฏิสังขรณ์เสาชิงช้าพุทธศักราช2549. กรุงเทพฯ: บริษัทอมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง จำกัด (มหาชน), 2551.