พระพิมพ์

ไม่ทราบประวัติการสร้างที่แน่ชัด แต่จากรูปแบบศิลปกรรมเชื่อว่าน่าจะสร้างขึ้นในสมัยทวารวดี

ประทับแม่พิมพ์ลงบนดินเหนียว จากนั้นนำไปเผาไฟ

ค้นพบที่จังหวัดนครปฐม

พระพิมพ์แสดงภาพเล่าเรื่องพุทธประวัติตอนแสดงยมกปาฏิหาริย์ที่เมืองสาวัตถีเพื่อปราบเหล่าเดียรถีย์นี้ พระพุทธเจ้านั่งสมาธิบนบัลลังก์ซึ่งวางอยู่ใต้ต้นมะม่วง มีแส้กางกั้นเหนือพระเศียร แส้ปักอยู่ 2 ข้าง ถัดออกไปเป็นภาพคล้ายสถูป ทั้งสองข้างแวดล้อมด้วยภาพบุคคลจำนวนมาก คงมีทั้งบุคคลในโลกมนุษย์ และทิพยบุคคลจากสวรรค์

ถัดขึ้นไปด้านบนตามกิ่งก้านของต้นมะม่วงปรากฏภาพพระพุทธนิรมิตในอิริยาบถต่างๆ 5 องค์

พระพิมพ์เล่าเรื่องพุทธประวัติตอนแสดงยมกปาฏิหาริย์เพื่อปราบเดียรถีย์ชิ้นนี้ เป็นหลักฐานที่ทำให้เชื่อได้ว่าชาวทวารวดีส่วนหนึ่งหรือส่วนใหญ่นับถือพุทธศาสนาแบบเถรวาท เพราะภาพนี้ทำพระพุทธเจ้าแสดงปาฏิหาริย์ที่ใต้ต้นมะม่วง

พระพิมพ์เล่าเรื่องยมกปาฏิหาริย์พบจากเมืองนครจำปาศรี อำเภอนาดูน จังหวัดมหาสารคาม

เกสรา จาติกวนิช, “พุทธประวัติในประติมากรรมทวารวดี” วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาประวัติศาสตร์ศิลปะ บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร, 2545.

ผาสุข อินทราวุธ, ทวารวดี การศึกษาเชิงวิเคราะห์จากหลักฐานทางโบราณคดี. กรุงเทพฯ : อักษรสมัย, 2542.