ปูนปั้นรูปนักดนตรี

ไม่ทราบประวัติการสร้างที่แน่ชัด แต่จากรูปแบบทางศิลปกรรมทำให้กำหนดอายุได้ว่าสร้างขึ้นในสมัยทวารวดี

ปูนปั้นประดับสถาปัตยกรรม

ค้นพบที่เจดีย์หมายเลข 10 เมืองคูบัว อำเภอเมือง จังหวัดราชบุรี

ประติมากรรมปูนปั้นนี้ทำรูปสตรี 5 คน นั่งพับเพียบเรียงกัน สวมเฉพาะผ้านุ่ง ท่อนบนมีเพียงผ้าคล้องไหล่ไว้เท่านั้น สตรีทางซ้ายสันนิษฐานว่ากำลังตีกรับ สตรีคนถัดมาน่าจะทำหน้าที่ขับร้อง สตรีคนกลางถือเครื่องดนตรีประเภทพิณ 5 สาย คล้ายกระจับปี่หรือซึง สตรีคนถัดมาทำหน้าที่ตีฉิ่ง และสตรีทางขวาสุดกำลังดีดพิณ

เป็นรูปวงดนตรีที่บรรเลงโดยสตรี สภาพสมบูรณ์มาก ช่วยทำให้เห็นภาพการเล่นดนตรีในสมัยทวารวดีได้เป็นอย่างดี

แม้ว่าภาพนางนักดนตรีทั้งห้านี้ไม่อาจนำมาเปรียบเทียบกับวงดนตรีประเภทมโหรีปี่พาทย์ของไทยในปัจจุบันได้โดยสนิท แต่ดูจะคล้ายคลึงกับการขับไม้บรรเลงพิณ ซึ่งก็คือที่มาของวงมโหรีในปัจจุบันนั่นเอง

ผาสุข อินทราวุธ, ทวารวดี การศึกษาเชิงวิเคราะห์จากหลักฐานทางโบราณคดี. กรุงเทพฯ : อักษรสมัย, 2542.

รุ่งโรจน์ ธรรมรุ่งเรือง, มรดก 1,000 ปี เก่าสุดในสยาม, กรุงเทพฯ : มิวเซียมเพรส, 2556.