พระพุทธเจ้า 4 พระองค์

สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาพิชัยญาติ (ทัต บุนนาค) หรือสมเด็จเจ้าพระยาองค์น้อย ครั้งดำรงตำแหน่งเป็นพระยาศรีพิพัฒน์รัตนโกศาธิบดี จางวางกรมพระคลังสินค้า ได้สถาปนาวัดพิชยญาติการามแล้วน้อมเกล้าฯ ถวายเป็นพระอารามหลวงในสมัยรัชกาลที่ 3

พระพุทธรูปทั้ง 4 องค์ มีรูปแบบเหมือนกัน กล่าวคือ เป็นพระพุทธรูปประทับนั่งขัดสมาธิราบ แสดงปางสมาธิ ประทับนั่งเหนือฐานบัวแข้งสิงห์ ส่วนบัวหงายเป็นบัวแวง มีผ้าทิพย์ที่ด้านหน้า พระพักตร์ค่อนข้างกลม พระขนงโก่ง ระหว่างพระขนงและขอบเปลือกพระเนตรเป็นแผ่น พระเนตรค่อนข้างเล็ก เปิดเล็กน้อยและเหลือบต่ำ พระโอษฐ์เล็ก ขมวดพระเกศาเล็ก พระรัศมีเป็นเปลวสูง พระวรกายเพรียวบาง ซึ่งเป็นรูปแบบของพระพุทธรูปในสมัยรัชกาลที่ 3

ภายในพระพุทธปรางค์ซึ่งเป็นปรางค์ประธานของวัดพิชยญาติการามเป็นที่ประดิษฐานพระพุทธรูป 4 องค์ แต่ละองค์มีรูปแบบเช่นเดียวกัน คือประทับนั่งปางสมาธิ หันพระปฤษฎางค์ให้กัน คติการสร้างพระพุทธรูปลักษณะนี้มีความหมายถึงพระพุทธเจ้า 4 พระองค์ในภัทรกัปป์ ได้แก่ พระกกุสันธะ พระโกนาคม พระกัสสปะ และพระศากยมุนี รูปแบบที่พระพุทธรูปหันพระปฤษฎางค์ให้กันเช่นนี้ได้รับความนิยมในศิลปะพุกามของพม่า ซึ่งประดิษฐานไว้ภายในวิหารขนาดใหญ่ ในประเทศไทยพบเพียงบางแห่งในชุมชนชาวมอญสมัยรัตนโกสินทร์เช่นที่วัดพิชยญาติการามซึ่งถือเป็นหลักฐานที่สมบูรณ์ที่สุด

ศักดิ์ชัย สายสิงห์. พระพุทธรูปในประเทศไทย : รูปแบบ พัฒนาการและความเชื่อของคนไทย. กรุงเทพฯ : ภาควิชาประวัติศาสตร์ศิลปะ คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร, 2556.

สุริยา รัตนกุล, คุณหญิง.พระอารามหลวงในกรุงเทพมหานคร. นครปฐม : มหาวิทยาลัยมหิดล, 2550-2552.