ค้นหางานศิลปกรรม

ฐานข้อมูลศิลปกรรมในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

 
 
 
 
 
 
 

จิตรกรรมเรื่องพระราชพิธีสิบสองเดือน

คำสำคัญ : จิตรกรรมเรื่องพระราชพิธีสิบสองเดือน, วัดเสื่อ, วัดเสนาสนาราม จ.พระนครศรีอยุธยา

ชื่อหลักวัดเสนาสนาราม จ.พระนครศรีอยุธยา
ชื่ออื่นวัดเสื่อ
ประเภทงานศิลปะจิตรกรรม
ตำบลหัวรอ
อำเภอพระนครศรีอยุธยา
จังหวัดพระนครศรีอยุธยา
ภาคภาคกลาง
ประเทศไทย
พิกัดภูมิศาสตร์
ค่าองศาทศนิยม
Lat : 14.363494
Long : 100.57364
พิกัดภูมิศาสตร์
พิกัดกริด
Zone : 47 P
Hemisphere : N
E : 669687.78
N : 1588506.07
ตำแหน่งงานศิลปะผนังภายในพระอุโบสถ

ประวัติการสร้าง

วัดเสนาสนารามหรือวัดเสื่อเป็นวัดเก่าสมัยอยุธยา ได้รับการปฏิสังขรณ์ใหม่ทั้งวัดในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อพ.ศ.2406 เนื่องจากเป็นวัดที่เคยเสด็จไปเมื่อครั้งทรงผนวชและเป็นหนึ่งในวัดที่ทรงปฏิสังขรณ์เพื่อทำผาติกรรมในการปฏิสังขรณ์พระนารายราชนิเวศน์

กระบวนการสร้าง/ผลิต

ภาพเขียนสีฝุ่น

ลักษณะทางศิลปกรรม

ภาพเขียนสีฝุ่น ใช้เทคนิคการเขียนภาพแบบตะวันตกโดยคำนึงถึงหลักทัศนียวิทยา ทำให้ภาพมีมิติและระยะใกล้-ไกล ใช้ภาพพระมหาปราสาทและอาคารต่างๆในพระบรมมหาราชวังเป็นฉากหลังในการเล่าเรื่อง ภาพอาคารบ้านเรือน ภาพการแต่งกายของบุคคลไม่ว่าจะเป็นขุนนาง ทหาร และชาวบ้าน เป็นไปตามสมัยนิยมในขณะนั้น

ข้อมูลที่สำคัญทางวิชาการ

ภายในพระอุโบสถวัดเสนาสนาราม จ.พระนครศรีอยุธยา มีจิตรกรรมเรื่องพระราชพิธีสิบสองเดือนที่มีองค์ประกอบภาพและเนื้อหาที่คล้ายกันกับจิตรกรรมเรื่องเดียวกันที่วัดราชประดิษฐสถิตมหาสีมาราม สันนิษฐานว่าทั้ง 2 แห่งคงเขียนขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 5 โดยได้แรงบันดาลใจจากบทพระราชนิพนธ์เรื่องพระราชพิธีสิบสองเดือนในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และน่าจะเริ่มเขียนที่วัดราชประดิษฐสถิตมหาสีมารามก่อน แล้วจึงเขียนที่วัดเสนาสนารามในภายหลัง โดยทั้งสองแห่งมีภาพพระบรมมหาราชวังและบริเวณใกล้เคียงเป็นฉากหลังเช่นเดียวกัน

ฉากหนึ่งที่มีความสำคัญแม้จะไม่ได้อยู่ในบทพระราชนิพนธ์ แต่พบฉากเหตุการณ์นี้เช่นเดียวกันทั้ง 2 วัด คือฉากเหตุการณ์ที่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทอดพระเนตรสุริยุปราคา ณ เกยหน้าพระที่นั่งดุสิดาภิรมย์ ใกล้หมู่พระมหามณเฑียรในพระบรมมหาราชวัง แม้ว่าเหตุการณ์จริงจะเกิดขึ้นที่หว้ากอ จ.ประจวบคีรีขันธ์ก็ตามเป็นที่น่าสังเกตว่าภาพรัชกาลที่ 4 ที่วัดเสนาสนารามมีลักษณะเป็นภาพเหมือนบุคคลที่ชัดเจนกว่าที่วัดราชประดิษฐสถิตมหาสีมาราม ซึ่งพบตัวอย่างการเขียนภาพเหมือนของรัชกาลที่ 4 ที่คล้ายกันนี้ในงานจิตรกรรมสมัยรัชกาลที่ 5 เช่นพระที่นั่งทรงผนวช วัดเบญจมบพิตรดุสิตวนาราม
ยุคประวัติศาสตร์
สมัย/รูปแบบศิลปะรัตนโกสินทร์
อายุพุทธศตวรรษที่ 25
ศาสนา/ความเชื่อที่เกี่ยวข้องประเพณีในราชสำนัก

รูปแบบลิขสิทธิ์Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)
เจ้าของสิทธิ์ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)
วันที่จัดทำข้อมูล2016-09-15
ผู้จัดทำข้อมูลพัสวีสิริ เปรมกุลนันท์
บรรณานุกรม

ทศพร ทองคำ. “จิตรกรรมพระราชพิธีสิบสองเดือน วัดเสนาสนาราม ต. หัวรอ อ. พระนครศรีอยุธยา จ. พระนครศรีอยุธยา” (สารนิพนธ์ศิลปศาสตรบัณฑิต ภาควิชาประวัติศาสตร์ศิลปะ คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร, 2556).