วัดราชโอรสาราม

วัดราชโอรสารามเดิมชื่อวัดจอมทอง สร้างขึ้นในสมัยอยุธยาตอนปลาย พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวเมื่อครั้งดำรงพระยศพระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ ได้เสด็จผ่านวัดนี้เมื่อคราวยกทัพไปรับศึกพม่าที่กาญจนบุรีและได้ทำพิธีเบิกโขลนทวารที่วัดแห่งนี้ เมื่อเสร็จศึกครั้งนั้น พระองค์ได้กลับมาบูรณปฏิสังขรณ์วัดจอมทองขึ้นใหม่ทั้งวัด

-

ประกาศขึ้นทะเบียนโบราณสถานในราชกิจจานุเบกษาเล่ม 66 ตอนที่ 64 วันที่ 22 พฤศจิกายน พ.ศ. 2492

พ.ศ. 2531 งานอนุรักษ์จิตรกรรมฝาผนังและประติมากรรมติดที่ กรมศิลปากร ได้อนุรักษ์จิตรกรรมลายกำมะลอบนหลังบานประตูหน้าต่าง บานแผละ เพดาน และวงกบช่องหน้าต่าง และจิตรกรรมฝาผนัง

วัดแห่งนี้แผนผังหันหน้าไปยังคลองบางขุนเทียน มีพระอุโบสถตั้งเป็นประธานอยู่ตรงกลาง ขนาบข้างซ้ายขวาด้วยศาลาการเปรียญหรือพระวิหารพระนั่งและพระวิหารพระยืน ด้านหลังเป็นพระวิหารพระพุทธไสยาสน์ มีระเบียงคดล้อมรอบวิหารพระนอนซึ่งมีเจดีย์ล้อมรอบ และมีกำแพงแก้วล้อมรอบพระอุโบสถและพระวิหาร มุมกำแพงแก้วด้านหน้าพระอุโบสถมีเจดีย์ทรงปรางค์ทั้ง 2 มุม นอกกำแพงด้านหน้ามีเจดีย์ทรงถะจีน 4 องค์ และวิหารพระสิทธารถ

วัดราชโอรสาราม หรือวัดจอมทอง เป็นวัดที่พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวครั้งทรงดำรงพระอิสริยยศเป็นพระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ ทรงปฏิสังขรณ์ใหม่ทั้งวัด ถือเป็นวัดแห่งแรกๆที่สร้างแบบนอกอย่างหรือแบบพระราชนิยมรัชกาลที่ 3 คือ ผสมผสานศิลปะจีนเข้ามาอยู่ในวัด พระอุโบสถ พระวิหารไม่มีช่อฟ้า ใบระกา หางหงส์ หน้าบันก่ออิฐถือปูนประดับกระเบื้องเคลือบเป็นลวดลายแบบจีน มีการเพิ่มพาไลและเสาพาไล โดยตัวเสาเป็นเสาสี่เหลี่ยมไม่มีบัวหัวเสา เช่นเดียวกับจิตรกรรมฝาผนังภายในพระอุโบสถที่เขียนเป็นภาพเครื่องตั้งแบบจีน รวมไปถึงแผนผังของวัดที่ใช้แผนผังแบบฮวงจุ้ยจีน วัดแห่งนี้ยังเป็นที่ประดิษฐานพระบรมอัฐิของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวที่ฐานพระพุทธรูปประธานภายในพระอุโบสถนามว่าพระพุทธอนันตคุณอดุลยญาณบพิตร

วัดนี้ยังปรากฏหลักฐานดั้งเดิมของวัดจอมทองที่วิหารพระยืน ทั้งพระพุทธรูปยืนด้านหน้าและกลุ่มพระพุทธรูปด้านหลังซึ่งล้วนแสดงรูปแบบของพุทธศิลป์แบบอยุธยาทั้งสิ้น

ปัจจุบันบริเวณใต้ต้นพิกุลทางทิศเหนือของพระอุโบสถมีแท่นเป็นพระแท่นที่พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวประทับขณะคุมงานก่อสร้าง

-

วัดเทพธิดาราม กรุงเทพมหานคร

วัดราชโอรสารามราชวรวิหาร. กรุงเทพฯ: บริษัทกราฟฟิคอาร์ท, 2525.

ศักดิ์ชัย สายสิงห์. งานช่างพระนั่งเกล้า. กรุงเทพฯ: มติชน, 2551.

สันติ เล็กสุขุม. ข้อมูลและมุมมอง : ศิลปะรัตนโกสินทร์. กรุงเทพฯ : เมืองโบราณ, 2548.