พระพุทธรูปประจำพระชนมวารรัชกาลที่ 9

พระพุทธรูปประจำพระชนมวารเริ่มสร้างในสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว หมายถึง พระพุทธรูปประจำวันพระราชสมภพซึ่งมีปางต่างๆ ได้แก่ วันอาทิตย์ปางถวายเนตร วันจันทร์ปางห้ามญาติ วันอังคารปางไสยาสน์ (ซึ่งต่อมาในสมัยรัชกาลที่ 5 เปลี่ยนเป็นปางห้ามพระแก่นจันทน์) วันพุธปางอุ้มบาตร วันพฤหัสบดีปางสมาธิ วันศุกร์ปางรำพึง และวันเสาร์ปางนาคปรก

หล่อโลหะ

-

พระพุทธรูปประจำพระชนมวาร พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชเป็นพระพุทธรูปประทับยืนปางห้ามญาติ พระพักตร์รูปไข่ ขมวดพระเกศา รัศมีเป็นเปลวไฟ มีพระเกตุมาลา พระอังสาใหญ่ ครองจีวรห่มคลุม จีวรบางเรียบไม่มีริ้ว ปรากฏรัดประคดและจีบเป็นแถบที่สบง ประทับยืนบนฐานบัวคว่ำบัวหงายบนฐานแปดเหลี่ยม

พระพุทธรูปประจำพระชนมวาร หมายถึง พระพุทธรูปประจำวันพระราชสมภพ ซึ่งเริ่มมีการสร้างพระพุทธรูปประจำพระชนมวารมาตั้งแต่รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และได้สร้างขึ้นเป็นประจำทุกรัชกาลต่อมา พระพุทธรูปประจำพระชนมวารเป็นพระพุทธรูปสำคัญในราชสำนักที่อัญเชิญมาประดิษฐานในพระราชพิธีต่างๆ เช่น พระราชพิธีเฉลิมพระชนมพรรษา

พระพุทธรูปประจำพระชนมวารในแต่ละรัชกาลจะแสดงรูปแบบของพุทธศิลป์ซึ่งนิยมในสมัยนั้นๆ ออกมา ยกเว้นพระพุทธรูปประจำพระชนมวารของรัชกาลที่ 1 และ รัชกาลที่ 2 เพราะเพิ่งมีการริเริ่มการสร้างในสมัยรัชกาลที่ 3 จึงแสดงพุทธศิลป์แบบรัชกาลที่ 3

-

พระพุทธรูปประจำพระชนมพรรษา

สุริยวุฒิ สุขสวัสดิ์, ม.ร.ว. พระพุทธปฏิมาในพระบรมมหาราชวัง. กรุงเทพฯ: สำนักราชเลขา, 2535.

ศักดิ์ชัย สายสิงห์. พระพุทธรูปในประเทศไทย : รูปแบบ พัฒนาการและความเชื่อของคนไทย. กรุงเทพฯ: ภาควิชาประวัติศาสตร์ศิลปะ คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร, 2556.