โบสถ์ซางตาครู้ส

โบสถ์ซางตาครู้สเป็นวัดของชุมชนชาวคริสต์เชื้อสายโปรตุเกส สร้างบนพื้นที่ซึ่งพระเจ้าตากสินมหาราชประทานให้แก่คุณพ่อกอรร์ในปี พ.ศ. 2312 โบสถ์หลังปัจจุบันเป็นโบสถ์หลังที่ 3 สร้างขึ้นในปี พ.ศ. 2456 โดยบาทหลวงกูเลียลโม กิ๊น ดาครู๊ส เพื่อแทนโบสถ์หลังเดิมที่ผุพังไป โดยเริ่มก่อสร้างเมื่อปี พ.ศ. 2456 โบสถ์หลังนี้สร้างเสร็จและทำพิธีเสกเมื่อวันที่ 17 กันยายน พ.ศ. 2459

ก่ออิฐฉาบปูน

โบสถ์หลังนี้ได้รับการบูรณะครั้งใหญ่ในปี พ.ศ. 2539 ในวาระ 60 ปี โบสถ์ซางตาครู้ส

โบสถ์วัดซางตาครู้สหันหน้าลงสู่แม่น้ำเจ้าพระยา ผังของโบสถ์เป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าที่มีด้านสกัดหลังเป็นรูปหกเหลี่ยม

อาคารเป็นสถาปัตยกรรมสมัยฟื้นฟูเรเนซองส์(Renaissance Revival) หลังคาไม้มุงกระเบื้อง ด้านหน้ามีช่องประตู 3 ช่อง หลังคาประตูโค้ง มีการตกแต่งด้วยหน้าต่างกลมลายกลีบดอกไม้ (Rose Window) ตรงกลางมีหอระฆังสูงยอดโดมเป็นรูปไข่ ด้านบนสุดเป็นไม้กางเขน ด้านสกัดหลังเป็นรูปหกเหลี่ยมหลังคาปั้นหยามุงกระเบื้อง

โบสถ์ซางตาครู้สเป็นศาสนสถานที่สำคัญที่อยู่คู่กับชุมชนกุฎีจีน ซึ่งเป็นชุมชนเก่าแก่ริมฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยา ที่ดินบริเวณนี้สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชได้พระราชทานให้แก่ชาวโปรตุเกสซึ่งร่วมต่อต้านศึกสงครามกับพม่าจนได้รับชัยชนะ นักบวชชาวโปรตุเกสจึงได้เริ่มก่อสร้างอาคารหลังแรกด้วยไม้ทั้งหมด ต่อมาได้ก่อสร้างโบสถ์หลังใหม่ในสมัยรัชกาลที่ 6

โบสถ์แห่งนี้มีพระแท่นที่ไม่ได้หันหน้าไปทางทิศตะวันตกอย่างที่ควรจะเป็น แต่หันไปยังทิศเหนือ คือ แม่น้ำเจ้าพระยาตามอย่างวัดไทยที่สร้างติดกับแม่น้ำ

-

1. มหาวิหารเมืองฟลอเรนซ์ (Santa Maria del Fiore) โบสถ์ในอิตาลีซึ่งมีลักษณะทางสถาปัตยกรรมคล้ายกับโบสถ์ซางตาครู้ส หลังปัจจุบัน

2. โบสถ์แห่งนี้มีหอระฆังการีย็อง ซึ่งประกอบด้วยระฆังชุด 16 ใบที่ยังครบสมบูรณ์ซึ่งหาได้ยากแล้วในปัจจุบัน

สมชาติ จึงสิริอารักษ์. สถาปัตยกรรมแบบตะวันตกในสยามสมัยรัชกาลที่ 4 – พ.ศ. 2480. กรุงเทพฯ: คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร, 2553.

เสาวลักษณ์ พงษธา โปษยะนันท์ และคณะ. 174 มรดกสถาปัตยกรรมไทย. กรุงเทพฯ: สมาคมสถาปนิกสยาม, 2547.